چهل حدیث « نشانه ها »

مقــدمـه

0

گزینش چهل حدیث از مجموعه سخنان حکیمانه پیشوایان معصوم علیهم السلام مثل انتخاب چند گوهر از گنجینه عظیم جواهراتى است که هر یک از دیگرى قیمتى تر و چشمگیرتر و دلرباتر است. کارى است دشوار، امّا محدودیّت «چهل حدیث»، خواه ناخواه این انتخاب سخت را بر انسان تحمیل مى کند.
بارى ... وقتى به کلمات نورانى و سرشار از حکمت ائمّه اطهار علیهم السلامنگاه مى کنیم، با یک دنیا «بصیرت» و «معرفت» و «هدایت» روبه رو مى شویم.
بى جهت نیست که خداوند، آنان را «چراغ هدایت» قرار داده و کلامشان را «نور» و پیامشان را مایه رشد و تربیت ساخته است.
* * *
زندگى، راهى است که باید پیمود. در این مسیر، با انسانها، پدیده هاى اطراف، حرفها، روحیّه ها، صفات و خصلتها، خوبیها و بدیها و ... مواجه مى شویم. اگر بخواهیم راه را درست طى کنیم و به «مقصد» برسیم، باید به «علامت»ها و «نشانه»ها توجّه کنیم.
اگر چشم دل بگشاییم، جهان هستى سراسر آیه و علامت است، که هدف و مقصود و مقصد را نشان مى دهد. خود قرآن، از «آیات» تشکیل شده است و در ضمن همین آیات شریفه، آیه ها و نشانه هایى را فرا روى بشر قرار مى دهد.
چقدر «و مِنْ آیاته ...» در قرآن است، و نیز «وَآیةٌ لهم». اینها همه براى گشودن چشم بصیرت انسانها به روى نشانه ها و علائم است تا هدف را گم نکنند و بیراهه نروند.
و اگر با وجود این همه «آیه» کسانى راه را گم مى کنند، باید ریشه را در کورى چشمِ «آیه بین» جستجو کرد.
این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود
هر که فکرت نکند، نقش بود بر دیوار * * *
آنچه در این مجموعه پیش روى شماست، اغلب نشانه هایى در وادى مسائل اخلاقى، تربیتى و اجتماعى است. با مرورى بر احادیثى که واژه هایى همچون «آیه»، «علامت»، «علامات»، «دلیل»، «یُستَدلّ»، «اَماره»، «یُعرف» و ... داشت ـ که تعداد آنها بسیار زیاد بود ـ و نیز احادیثى که بدون آن تعبیرها، بیان کننده نشانه و علامتى درباره کسان، گروهها، صفات و موضوعاتى بود، این «چهل گوهر» را برگزیده، تقدیم شما شیفتگان معارف وحى و هدایتهاى «اهل بیت» داشتیم.
باشد که در پرتو جلوه هاى این سخنان آسمانى، در راه زندگى، مشعل به کف و بینا و هوشیار، گام نهاده، مسیر رشد و کمال را طىّ کنیم.

قم ـ جواد محدثى

قـالَ اللّهُ تَعـالى:
کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمُ الآیاتِ
لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرونَ.
بقره، آیه 266.
خداوند، اینگونه آیات و نشانه ها را براى شما
بیان مى کند، باشد که اندیشه کنید.

نشـان شــاکر

1 قالَ النَّبىُّ صلی الله علیه و آله: وَ امّا عَلامَةُ الشّاکِرِ فَاَرْبَعَةٌ: اَلشُّـکْرُ فِى النَّعْماءِ وَ الصَّبْرُ فِى الْبَلاءِ وَ الْقُنُوعُ بِقِسْمِ اللّهِ وَ لا یَحْمِدُ وَ لا یُعَظِّمُ اِلاَّ اللّهَ.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نشانه شاکر و سپاسگزار چهار چیز است:
1 ـ در نعمتها شکر مى کند،
2 ـ در گرفتارى صبر مى کند،
3 ـ به قسمت الهى راضى و قانع است،
4 ـ و جز خدا، کسى را ستایش و تعظیم نمى کند.

نشــان صـابر

2 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: عَلامَةُ الصّابِرِ فى ثَلاثٍ: اَوَّلُها اَنْ لا یَکْسِلَ وَالثّانِیَةُ اَنْ لا یَضْجُرَ وَالثّالِثَةُ اَنْ لا یَشْکُو مِنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ، لاَِنّهُ اِذا کَسِلَ فَقَدْ ضَیَّعَ الْحَقَّ وَ اِذا ضَجَرَ لَمْ یُؤَدِّ الشُّکْرَ وَ اِذا شَکى مِنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ فَقَدْ عَصاهُ.

حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود: علامت صابر در سه چیز است:
نخست آنکه کسل و تنبل نباشد،
دوم آنکه بى حوصله و بى تاب نباشد،
سوم آنکه از پروردگارش شکایت نکند،
زیرا اگر کسل باشد، حقّ را ضایع مى سازد، اگر بى حوصله باشد، شکر را به جا نمى آورد و اگر از پروردگارش شکایت کند او را نافرمانى کرده است.

نشــان عـالِم

3 کانَ اَمیرُالمُؤمنینَ علیه السلام یَقُولُ: یا طالِبَ الْعِلمِ! اِنَّ لِلْعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: اَلْعِـلْمُ وَالْحِـلْمُ وَالْصَّـمْتُ.

امیرالمؤمنین علیه السلام مى فرمود: اى جویاى دانش! دانشمند را سه نشانه است: علم، بردبارى و سکوت.

نشـان غــافـل

4 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: کـَفى بِالْمـَرْءِ غـَفْلـَةً اَنْ یَصْرِفَ هَمَّهُ فیما لا یَعنیهِ.

على علیه السلام فرمود: در غفلت یک انسان، همین بس که همّت و تلاش خود را صرف چیزى کند که به دردش نمى خورد و به کارش نمى آید.

نشـان جـاهل

5 قـالَ عَلِىٌّ علیه السلام: لا تَرَى الْجـاهِلَ اِلاّ مُفْرِطا اَوْ مُفَرِّطا.

على علیه السلام فرمود: جاهل را نمى بینى مگر آنکه اهل افراط یا تفریط است.

نشــان عـاقل

6 عـَنِ الکـاظِمِ علیه السلام: یا هِشامُ! اَنّ اَمیرَالْمُؤمِنینَ علیه السلام کانَ یَقُولُ: اِنَّ مِنْ عَلامَةِ الْعاقِلِ اَنْ یَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ: یـُجـیبُ اِذا سـُئِـلَ، وَ یَنْطِقُ اِذا عَجَزَ الْقَوْمُ عَنِ الْکَلامِ، وَ یُشیرُ بِالرَّأىِ الَّذى فیهِ صَلاحُ اَهْلِـهِ.

امام کاظم علیه السلام به هشام فرمود: اى هشام! امیرالمؤمنین علیه السلاممى فرمود: از نشــانه هاى عاقل آن است که این سه خصلت در او باشد: 1 ـ هرگاه از او بپرسند، جواب دهد، 2 ـ هرگاه دیگران از سخن ناتوان شوند، حرف بزند، 3 ـ و رأى و نظرى را که صلاح اهل او در آن است، بیان کند.

نشــان نیـکوکار

7 قالَ النَّبىُّ صلی الله علیه و آله: اَمَّا عَلامَةُ الْبارِّ فَعَشَرَةٌ: یـُحِـبُّ فِى اللّه ِ و یُبْـغِضُ فِى اللّه ِ وَ یُصاحِبُ فِى اللّه ِ وَ یُفارِقُ فِى اللّه ِ وَ یَغْضِبُ فِى اللّه ِ وَ یَرْضى فِى اللّه ِ وَ یَعـْمَلُ لِلّهِ وَ یـَطـْلـُبُ اِلـَیْهِ وَ یَخْشَعُ لِلّهِ ... وَ یُحْسِنُ فِى اللّه ِ.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نشانه نیکوکار ده تاست: محبّت و کینه اش، دوستى و مفارقتش، خشم و رضایتش در راه خداست، براى خدا کار مى کند و به سوى او طلب مى کند و براى خدا خشوع مى ورزد و در راه خدا نیکى مى کند.

نشــان ریـاکار

8 قالَ اَمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: ثَلاثُ عَلاماتٍ لِلْمُرائى: یَنْشِطُ اِذا رَأىَ النّاسَ وَ یَکْسِلُ اِذا کانَ وَحْدَهُ وَ یُحِبُّ اَنْ یُحْمَدَ فِى جَمیعِ اُمُورِهِ.

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: ریاکار را سه نشانه است: 1 ـ هرگاه مردم را ببیند، به نشاط مى آید، 2 ـ هرگاه تنهاست، بى حال و تنبل است، 3 ـ و دوست دارد که در همه کارهایش، او را ستایش کنند.

نشـان ستـمـکار

9 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: وَ اَمّا عـَلامَةُ الظّالِمِ فَاَرْبـَعَةٌ: یَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِیَةِ وَ یَمْلِکُ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ وَ یُبْغِـضُ الْحَـقَّ وَ یُظْهـِرُ الظـُّلْمَ.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: علامت ستمگر چهار چیز است: 1 ـ بالاتر از خود را نافرمانى مى کند، 2 ـ به پایین تر از خود زورگویى مى کند، 3 ـ حق را دشمن مى دارد، 4 ـ و ستم را آشکارا انجام مى دهد.

نشــان احـمـق

10 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: مِنْ اَمارات الأَحْمَقِ کَثْرَةُ تَلَـوُّنِهِ.

على علیه السلام فرمود: رنگ به رنگ شدن بسیار و چهره عوض کردن، از نشانه هاى احمق است.

نشان منافق

11 قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: آیَةُ الْمُنافِقِ ثلاثٌ: اِذا حَدَّثَ کَذِبَ، وَ اِذَا وَعَدَ اَخْلَفَ، وَاِذَا ائْتُمِنَ خانَ.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نشان منافق سه چیز است: وقتى سخن گوید دروغ مى گوید و چون وعده دهد خلاف مى کند و هرگاه امانتى به او بسپارند، خیانت مى کند.

نشــانِ حسـود

12 عَنْ اَبى عَبْدِاللّه علیه السلام قالَ: قالَ لُقْمانُ لاِءِبنِهِ: لِلْحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَغْتابُ اِذا غابَ، وَ یَتَمَلَّقُ اِذا شَهِدَ وَ یَشْمِتُ بِالْمُصیبَةِ.

امام صادق علیه السلام فرمود: لقمان به پسرش گفت: حسود، سه نشان دارد: 1 ـ پشت سر غیبت مى کند، 2 ـ رو در رو، تملّق و چاپلوسى مى کند، 3 ـ و در مصیبت و گرفتارى، زبان به شماتت مى گشاید.

نشــان بـلاغـت

13 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: آیـَةُ الْبـَلاغـَةِ قَلْبٌ عَقُولٌ وَ لِسانٌ قائِلٌ.

على علیه السلام فرمود: نشانه بلاغت، دلى درک کننده و زبانى گویاست.

نشان علاقه به میزبان

14 قـالَ الصـّادقُ علیه السلام: یُعْرَفُ حُبُّ الرَّجُلِ اَخاهُ بِکَـثْرَةِ اَکْلِـهِ عِنْـدَهُ.

حضرت صادق علیه السلام فرمود: محبّت و علاقه شخص نسبت به برادر دینى اش، با خوب و زیاد خوردن در منزل او شناخته مى شود (خوردن غذا، نشانه علاقه به دوست).

نشــان یـقـین

15 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: یُسْـتـَدَلُّ عَلَى الْیـَقینِ بِقَصْرِ الأَمَلِ وَاِخْلاصِ الْعَمَلِ وَالزُّهـدُ فِى الدُّنـْیا.

على علیه السلام فرمود: کوتاهى آرزو، اخلاص عمل و زهد در دنیا، دلیل و نشانه «یقین» است.

نشان قساوت دل

16 قالَ اَمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: ما جَفَّتِ الدُّمُوعُ اِلاّ لِقَسْوَةِ الْقُـلُوبِ وَ ما قَسَتِ الْقُلُوبُ اِلاّ لِکَثْرَةِ الذُّنُوبِ.

على علیه السلام فرمود: اشک چشمها، جز به خاطر قساوت دلها نخشکیده است و قساوت دلها جز به خاطر گناهان بسیار نیست. (نشان سنگدلى، خشکیدن اشک است).

نشـان تـواضــع

17 عَن حَسَنِ بنِ عَلِىِّ العَسکَرى علیه السلام: مِنَ التَّواضُعِ السَّلامُ عَلى مَنْ تَمُرُّبِهِ وَالْجـُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الَْمجـْلِسِ.

امام حسن عسکرى علیه السلام فرمود: از نشانه هاى تواضع، آن است که به هرکس مى گذرى سلام کنى و در مجلس، در پایین آن بنشینى.

نشــان عشقِ خـدا

18 قـالَ الصـّادِقُ علیه السلام: کانَ فیما ناجَى اللّه عَزَّوَجَلَّ به مُوسى علیه السلام : کَذِبَ مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ یُحِبُّنى فَاِذا جَنَّهُ اللَّیْلُ نامَ عَنّى، اَلَیْسَ کُلُّ مُحِبٍّ یُحِبُّ خَلْوَةَ حَبیبِهِ؟

امام صادق علیه السلام فرمود: از مناجاتهاى خداوند با موسى یکى هم این بود: دروغ مى گوید کسى که مى پندارد مرا دوست دارد، امّا چون شب فرا مى رسد مى خوابد (و با من مناجات نمى کند). آیا مگر نه اینکه هر عاشقى خلوت با محبوب خویش را دوست دارد؟!

نشان منزلت نزد خدا

19 قـالَ عَلىّ علیه السلام: مَنْ اَرادَ مِنْکُمْ اَنْ یَعْلَمَ کَیْفَ مَنْزِلـَتُهُ عِنـْدَاللّهِ فَلْیَنْظُرْ کَیْفَ مَنْزِلَةُ اللّهِ مِنْهُ عِنْدَ الذُّنُوبِ.

حضرت على علیه السلام فرمود: هرکس که دوست دارد بداند نزد خداوند، چه موقعیّت و منزلتى دارد، نگاه کند و بنگرد که منزلت و جایگاه خدا نزد او هنگام گناهان چیست و چگونه است!

نشان همدلى با امام

20 عَنْ اِبنِ جَهمٍ،قالَ : سَألتُ الرِّضا علیه السلام قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداکَ اَشْتَهى اَنْ اَعْلَمَ کَیْفَ اَنَا عِنْدَکَ؟ فَقالَ: اُنْظُرْ کَیْفَ اَنـَا عِنْدَکَ!

ابن جهم از حضرت رضا علیه السلام پرسید: فدایت شوم! دوست دارم بدانم که موقعیّت من نزد شما چگونه است؟ حضرت فرمود: ـ (به دل خویش) بنگر، همانگونه است که موقعیّت من پیش تو.

نشان دوست واقعى

21 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: اَلصَّـدیقُ الصَّدُوقِ مَنْ نَصَحَکَ فى عَیْبِکَ، وَ حَفِظَکَ فى غَیْبِکَ وَ آثَرَکَ عَلى نَفْسِهِ.

على علیه السلام فرمود: دوست راستین کسى است که نسبت به عیبهایت نصیحت و خیرخواهى کند و پشت سرت، آبرویت را حفظ کند و تو را بر خویش مقدّم بدارد و ایثار کند.

نشان عقل و معرفت

22 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: اِنَّ قـَوْلَکَ یَدُلُّ عَلى عـَقْلِکَ وَ عِبارَتُکَ تُنْبِئُ عَنْ مَعْرِفَتِکَ.

على علیه السلام فرمود: سخنت، نشانه عقل توست، و عبارت تو، گویاى معرفت تو.

تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد

نشان فراوانى عقل

23 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: اَدَلُّ شَیْىٍ?عَلى غَزارَةِ الْعَقْلِ حـُسْنُ التـَّدْبیـرِ.

امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: تدبیر نیک (و برنامه ریزى و آینده نگرى) بیش از هر چیز، سرشارى و فراوانى عقل را نشان مى دهد.

نشـان خـردمـندان

24 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: ثَلاثَةٌ تَدُلُّ عَلى عُقُولِ اَرْبابِها: الرَّسـُولُ وَالْکِتـابُ وَالهـَدِیَّةُ.

على علیه السلام فرمود: سه چیز، بر میزان خرد صاحبش دلالت مى کند: فرستاده، نامه و هدیه (میزان عقل فرستنده و نامه نگار و هدیه دهنده را نشان مى دهد).

نشــان صـالحـان

25 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: یُسْتَدَلُّ عَلَى الصّالِحینَ بِما یُجْرِى اللّهُ لَهُمْ عَلى اَلْسُنِ عِبادِهِ.

على علیه السلام (در نامه خود به مالک اشتر) مى فرماید: نشان مردم صالح و شایسته، یاد نیکى است که خداوند، از آنان بر زبان مردم جارى مى سازد.

نشـان بى‏دیـنى

26 عَن اَمیرالمُؤمِنینَ علیه السلام: اَلْخـِیانَـةُ دَلیلٌ عَلى قِلَّةِ الْوَرَعِ وَ عَدَمِ الدِّیانَةِ.

از امیرمؤمنان علیه السلام نقل شده است: خیانت، نشانه بى تقوایى و بى دینى است.

نشـانِ دینــدارى

27 عَنْ عَلِىٍّ علیه السلام: خَفْضُ الصَّوْتِ وَ غَضُّ الْبَصَرِ وَ مَشْىُ الْقَصْدِ مِنْ اَمارَةِ الأیمانِ وَ حُسْنِ التَّدَیُّنِ.

على علیه السلام فرمود: از نشانه هاى ایمان و دیندارى نیکو، پایین آوردن صدا، فروبستنِ چشم و راه رفتن معتدل است (کنترل گام و چشم و صدا).

نشــان بـدبخـتى

28 قــالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: مِنْ عـَلاماتِ الشـِّقـاءِ : جُمُودُ الْعَیْنِ وَ قَسْوَةُ الْقَلْبِ وَ شِدَّةُ الْحِرْصِ فى طَلَبِ الدُّنْیا وَ الاِصـْرارُ عَـلَى الْـذَّنْبِ.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از نشانه هاى شقاوت و بدبختى اینهاست: خشکى چشم از اشک، قساوت قلب، حرص بسیار در دنیاطلبى و اصرار و پافشارى بر گناه.

نشــانِ بـدشـانسى

29 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: یُسْتَدَلُّ عَلَى الاْءِدْبارِ بِاَرْبَعٍ: سُوءِ التَّدْبیرِ وَقُبْحِ التَّبْذیرِ وَقِلَّةِ الاْءِعْتِبارِ وَکَثـْرَةِ الاْءِعْتِـذارِ.

على علیه السلام فرمود: نشان بدشانسى و ادبار، چهار چیز است: تدبیر و چاره اندیشى بد، خرج کردن ناپسند، کم عبرت و پندگرفتن و زیاد عذرخواهى کردن.

نشـان آخرت طلب

30 قالَ اَمیرُالمُؤمِنینَ علیه السلام: اِنَّ عَلامَةَ الرّاغِبِ فِى ثَوابِ الآخِرَةِ زُهْدُهُ فى زَهْرَةِ الدُّنیا.

على علیه السلام فرمود: نشانه کسى که شیفته پاداش آخرت است، بى رغبتى به جلوه هاى دنیاست.

نشــان اهـل تـقوا

31 قالَ عَلِىٌّ علیه السلام: فَمِنْ عَلامَةِ اَحَدِهِمْ (= المُتّقینَ) اَنَّـکَ تَرى لَهُ قَـوَّةً فى دیـنٍ وَحَزْما فى لینٍ وَایمانا فى یقینٍ وَحِرْصا فى عِلْمٍ وَعِلْما فى حِلْمٍ وَقَصْدا فى غِنىً وَخُشُوعا فى عِبادَةٍ وَتَجـَمـُّلاً فى فاقـَةٍ وَ صَبْرا فى شِدَّةٍ وَطَلَبا فِى حـَلالٍ …

على علیه السلام فرمود: از جمله نشانه هاى متقّین آن است که مى بینى براى اوست نیرومندى در دین، احتیاط با نرمش، ایمان همراه یقین، حرص در آموختن دانش، علم همراه حلم، میانه روى در عین توانگرى، خشوع در عبادت، آراستگى در عین تنگدستى، صبر در سختیها و طلب رزق حلال…

نشان مسلمان و مهاجر

32 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: اَلا اُنَبِّئُکُمْ بِالْمُسْلِمِ؟ مَنْ سَلِمَ الْمُسلِمُونَ مِنْ لِسانِهِ وَیَدِهِ وَالْمُهاجِرُ مَنْ هَجَرَ السَیِّئاتِ وَتَرَکَ ما حَرِّمَ اللّه ُ.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: آیا به شما خبر دهم که «مسلمان» کیست؟ مسلمان کسى است که مسلمانان از زبان و دست او آسوده باشند و «مهاجر» کسى است که از گناهان هجرت و دورى کند و حرام خدا را ترک نماید.

نشــان شـیـعه

33 قـالَ الصـّاِدقُ علیه السلام: اِنَّما شیعَةُ عَلىٍّ مَنْ عَفَّ بَطْنَهُ وَفَرْجَهُ وَاشْتَدَّ جهادُهُ وَعَمِلَ لِخالِقِهِ وَرَجا ثَوابَهُ وَخافَ عِقابَهُ.

حضرت صادق علیه السلام فرمود: همانا شیعه على علیه السلامکسى است که شکم و شهوت خویش را عفیف نگهدارد و جهاد و تلاش او شدید باشد، براى آفریدگارش کار کند، به ثواب خدا امیدوار باشد و از کیفر او بترسد.

نشــان امـام

34 عَن اَبِى الحَسَنِ الرِّضا علیه السلام : اِنَّ لِلأمامِ عَلاماتٌ: یَکُونُ اَعْلَمَ النّاسِ وَاَحْکَمَ النّاسِ وَاَتْقَى النّاسِ وَاَحْلَمَ النّاسِ وَاشْجَعَ النّاسِ وَاَسْخَى النّاسِ وَاَعْبَدَ النّاسِ وَیُولَدُ مَخْتُونا وَیَکُونُ مُطَهَّرا…

حضرت رضا علیه السلام فرمود: براى «امام»، نشانه هایى است: از همه مردم داناتر، حکیم تر، باتقواتر، بردبارتر، شجاع تر، بخشنده تر و عابدتر است. ختنه شده به دنیا مى آید و پاک و پاکیزه است...

نشــان شـب قـدر

35 عَنِ الصّادِقِ علیه السلام: سَألْتُهُ عَنْ عَلامَةِ لَیْلَةِ الْقَدْرِ، فَقالَ علیه السلام: عَلامَتْها اَنْ تَطیبَ ریحُها وَاِنْ کانَتْ فى بَرْدٍ دُفِئَتْ وَاِنْ کانَتْ فى حَرٍّ بَرَدَتْ فَطابَتْ.

محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام پرسید: نشانه و علامت «شب قدر» چیست؟ امام صادق علیه السلام فرمود: نشانه اش آن است که بوى آن خوش و نیکوست. اگر در فصل سرما باشد، آن شب، گرم است و اگر در گرما باشد، آن شب خنک و دلنشین مى شود.

نشانِ خشم و رضاى خدا

36 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: عَلامَةُ رِضَى اللّهِ عَزّوجَلَّ فى خَلْقِهِ عَدْلُ سُلْطانِهِمْ وَرَخْصُ اَسْعارِهِم وَعَلامَةُ غَضَبِ اللّه عَزَّوَجَلَّ على خَلْقِهِ جَوْرُ سُلْطانِهِمْ وَغَلاءُ اَسْعارِهِمْ.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نشانه رضایت خداوند در میان بندگانش، عدالتِ حکومت و ارزانىِ قیمتهاست و علامت خشم خدابر مردم، ستمکارى حکومت و گرانى نرخهاست.

نشـان زوال حـکومت

37 قـالَ عَلَىٌّ علیه السلام: یُسْتَدَلٌّ عَلى اِدْبارِ الدُّوَلِ بِاَرْبَعٍ: تَضْییعِ الأُصُولِ وَالَّتمَسُّکِ بِالْغُرُورِ وَتَقْدیمِ الأَراذِلِ وَتَأخیرِ الأَفاضِلِ.

على علیه السلام فرمود: به چهار چیز مى توان بر پشت کردن دولتها و حکومتها نشان و دلیل آورد: 1 ـ تباه ساختن اصول 2 ـ مغرور شدن 3 ـ جلو انداختن فرومایگان 4 ـ عقب انداختنِ برجستگان.

نشـان آخرالزّمان

38 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: یَأتى عَلَى النّاسِ زَمانٌ اِذا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَیرٌ مِنْ اَنْ تَلْقاهُ فَاِذا لَقیتَهُ خَیْرٌ مِنْ اَنْ تُجَرِّبَهُ وَلَوجَرَّبْتَهُ اَظْهَرَ لَکَ اَحْوالاً، دینُهُمْ دَراهِمُهُمْ وَهِمَّتُهُمْ بُطُونُهُمْ وَقِبْلَتُهُمْ نِساؤُهُمْ، یَرْکَعُونَ لِلرَّغیفِ وَیَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ، حَیارى سُکارى لامُسْلِمینَ وَلانَصارى.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بر مردم زمانى خواهد آمد که اگر نام کسى را بشنوى بهتر از آن است که خودش را ببینى، و هر گاه او را ببینى بهتر از آن است که او را آزمایش کنى و اگر او را بیازمایى براى تو حالاتى را آشکار خواهد کرد! دینشان ثروتشان است و همّتشان شکمشان و قبله آنان زنانشان! براى گِرده نانى رکـوع مى کنند و براى درهـمى به سـجده مى افتند، سرگردان و سرمستند، نـه مسلمانند نه نصـرانى.

نشـان ظهـور مهدى علیه‏السلام

39 قالَ الحُسَینُ بنُ عَلِىٍّ علیه السلام: لِلْمَهْدى خَمْسُ عَلاماتٍ: اَلسُّفْیانى وَالَْیمانى وَالصَّیْحَةُ مِنَ السَّماءِ وَالْخَسْفُ بِالْبَیْداءِ وَقَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ.

حسین بن على علیه السلام فرمود: براى مهدى علیه السلام (و ظهور او) پنج نشانه است: خروج سفیانى، خروج مردى از یمن، صیحه و فریادى آسمانى، فرورفتن دشت و صحرا و کشته شدن نفس زکیّه و پاک.

نشانه نزدیکى قیامت

40 قال رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: اِنَّ بَیْنَ یَدَىِ السّاعَةِ اُمُورا شِدادا وَاَهْوالاً عِظاما وَزَمانا صَعْبا، یَتَمَلَّکُ فیهِ الظَّلَمَةُ وَیَتَصَلَّدُ فیهِ الْفَسَقَةُ وَیُضامُ فیهِ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیُضْطَهَدُ فیهِ النّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَأَعِدُّوا لِذلِکَ الایمانَ وَعَضٌّوا عَلَیْهِ بِالْنَّواجِذِ وَالْجِأُوا اِلَى الْعَمَلِ الصَّالِحِ …

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در آستانه قیامت، امورى سخت و هراسهایى بزرگ و دورانى سخت و دشوار خواهد بود. در آن دوران، ستمگران به حکومت مى رسند، فاسقان در مصدر کارها قرار مى گیرند، امر به معروف کنندگان و نهى از منکر کنندگان مورد محرومیّت و آزار و سختگیرى قرار مى گیرند. پس ایمان را براى آن روزگار آماده کنید و بر دندانها بفشارید و به عمل صالح پناهنده شوید.