چهل حدیث « شیعه »
مقدمه
قالَ اللّه ُ تَعالى:
«وَالسّابقونَ السّابِقونَ
اُولئک المُقرَّبون فى جنّات النعیم»
و سبقت گیرندگان، مقدم اند
آنانند همان مقربان [خدا] در باغستانهاى پر نعمت.
کلمه شیعه بمعناى پیرو، تابع و مطیع است. این کلمه در قرآن نیز بکار رفته است، خداوند متعال فرمود:
«وَاِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لإبْرَاهِیم»
.
منجمله از شیعیان حضرت نوح، ابراهیم است. پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آلهنیز آنرا براى پیروان على علیه السلام بکار برده است. نقل شده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهشبى در مسجد براى اصحابش صحبت مى کرد که فرمود:
هنگامى که انبیاء سابق را یاد مى کنید بر آنان درود بفرستید و هنگامى که پدرم ابراهیم را یاد کردید ابتدا بر او درود بفرستید و بعد بر من صلوات بفرستید.
اصحاب سؤال کردند ابراهیم از کجا به این مقام رسیده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهفرمود:
بدانید شبى که من به معراج رفتم وقتى به آسمان سوم رسیدم منبرى از نور نصب شد که من بالاى آن رفتم و ابراهیم یک پله پائین نشست و تمام انبیاء گذشته دور منبر نشستند در این هنگام على در حالى که سوار بر شترى از نور بود وارد شد که صورت او مثل ماه مى درخشید و اصحاب و یاران او در اطراف او همانند ستاره نورانى بودند. حضرت ابراهیم گفت: اى محمد این کدام پیامبر بزرگ یا فرشته مقرّب است؟
گفتم او برادر و پسر عم و داماد من و وارث علم من على ابن ابیطالب است او پیامبر و فرشته نیست حضرت ابراهیم سؤال کرد اینها که اطراف اویند چه کسانى هستند گفتم شیعیان او هستند ابراهیم گفت: خدایا مرا هم از شیعیان على قرار ده، پس جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد «و اِنَّ من شیعته لابراهیم» حضرت ابراهیم از جمله شیعیان على بن ابى طالب است
.
بنابراین نام شیعه از قرآن گرفته شده و به گفته استاد محمدرضا حکیمى در کتاب ارزشمند حماسه غدیر این نام را خود پیامبر به شیعه داد و اصولاً اطلاق کلمه شیعه در تاریخ اسلام بر پیروان و دوستان على ابن ابیطالب نخستین بار به وسیله خود پیامبر اکرم صورت گرفته است، یعنى در زمان حیات پیامبر و پیش از پدید آمدن هر جماعت و فرقه اى
.
.
در حدیث دیگر رسول گرامى اسلام در عظمت و ارزش و مسئولیت شیعه بودن چنین فرمود:
خداوند به کسى که محبت پیشوان از خاندان مرا عنایت کرد پس او به خیر دنیا و آخرت رسیده است پس تردید نداشته باشد که او در بهشت خواهد بود. در دوستى اهل بیت من بیست ویژگى وجود دارد که ده ویژگى در دنیا است و ده ویژگى در آخرت. امّا ویژگى دوستان اهل بیت در دنیا عبارتست از:
زهد، حرص ورزیدن بر علم، پاکدامنى و تقواى دینى، رغبت در عبادت خدا، توبه قبل از مرگ، نشاط در شب زنده دارى و مأیوس شدن از آنچه در دست مردم است، پاسدارى از فرمان پروردگار بزرگ و با عظمت، دشمن با دنیا پرستى و سخاوت.
اما ویژگى هاى آخرت: دفترى براى او گشوده نمى شود، میزان و ترازوى بررسى اعمال براى او نصب نمى گردد، کتاب او به دست راست او داده مى شود، برائت از آتشى براى او ثبت گردیده است، رو سفید خواهد بود، به زیورهاى بهشتى آراسته مى گردد، براى صد نفر از خاندانش شفاعت مى کند، خداوند با نظر رحمت به او مى نگرد، تاج فرشتگان بر سر دارد، و در نهایت بدون حساب وارد بهشت جاویدان مى گردد سپس فرمود: آفرین بر دوستان خاندانم
.
.
بنابراین بر ما شیعیان است که ابتدا سپاسگزار این نعمت بزرگ بر خود باشیم و همیشه و همه جا شاکر پروردگار متعال باشیم که خداوند ما را از دوستان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام قرار داده است که هرچه شکر کنیم از عهده شکر آن بر نخواهیم آمد.
دوم اینکه سعى کنیم همانطور که آنان فرمودند باعث زینت آنان باشیم یعنى سعى کنیم در گفتار و کردار و تفکر و اندیشه و ... اگر نمى توانیم مثل آنان باشیم حداقل شبیه آنان باشیم. بامید اینکه روز بروز با الهام گرفتن از قرآن و فرهنگ اهل بیت: خود را به آنان نزدیکتر کنیم، این چهل درّ گرانبها از میان صدها درّ ارزشمند انتخاب گردید تا با مطالعه و بکار بستن آنها بتوانیم با عظمت و ارزش و مقام و وظائف خود که شیعه هستیم آشناتر شده و رستگار شویم.
فصل اول
جایگاه شیعه
شیعه پیشتازجامعه
ابن عبّاس مى گوید: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره فرموده خداوند [در قرآن] السّابِقُونَ السّابِقُونَ ... پرسیدم؟ در پاسخ فرمود: جبرئیل گفت: آنان، على علیه السلام و شیعیان او هستند که به سوى بهشت، پیش تاختند وبه الطاف و نعمت هاى خداوند، نزدیک شدند.
آفرین برشیعه
امام کاظم علیه السلام فرمود: آفرین به شیعیان ما که در زمان غیبت قائم ما، به دوستى ما، چنگ زنندگانند و در ولایت و دوستى ما و در برائت از دشمنان ما، ثابت قدمانند. آنان، از ما هستند و ما، از آنانیم. آنان، به پیشوایى و امامت ما خاندان، راضى و خشنود شدند و ما، به شیعه بودن آنان، راضى شدیم. خوشا به حال آنان، سوگند به خدا! که آنان، در قیامت، در مرتبه ى ما با ما هستند.
رستگارى شیعه
ابن مسعود گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله، [در مسجد] به شانه ى على علیه السلام زد سپس فرمود: این [مرد] و شیعه او، رستگارانند.
آغاز و عاقبت شیـعه
امام على علیه السلام فرمود: خداوند متعال، بر زمین نظاره کرد، پس، ما را برگزید، و براى ما، شیعه اى را برگزید که ما را یارى مى کنند و براى شادى ما، شاد مى شوند و براى اندوه ما، غمناک مى شوند، و مال و جان خود را، در راه ما، بذل مى کنند. آنان، از مایند و بازگشت شان به سوى ما است.
عاقبت شیعه و دوستان او
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى على! تو و شیعه ات و دوست شیعه تو، در بهشت خواهد بود. و دشمن تو و غلوّ کننده [درباره تو ]در آتش خواهند بود.
برترى شیـعه
امیرمؤمنان علیه السلام همواره مى فرمود: اهل بهشت، به جایگاه شیعیان ما، به گونه اى که انسان، به ستارگان نگاه مى کند، نظر مى کنند.
یاران اسـلام
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ... امّا، یاران اسلام، من وخاندان من وشیعیان ما هستند؛ پس، خاندان مرا وشیعیان ایشان ویاران آنان را دوست بدارید.
شفاعت شیـعه
امام باقر علیه السلام فرمود: همانا، رسول خدا صلی الله علیه و آله حقّ شفاعت امّت اش را دارد و ما، حقّ شفاعت شیعیان خودمان را داریم و شیعیان ما، حقّ شفاعت خویشان خود را دارند.
شیـعه، نگاه با چشـم الهـى
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: بر فراست (مهارتى که با آن، باطن امور را از ظواهرش مى توان تشخیص داد) مؤمن، مواظبت کنید و قدر آن بدانید؛ زیرا او با نور الهى مى نگرد. [راوى] گفت: اى امیرمؤمنان! چه طور مؤمن، با نورخدا مى نگرد؟ امام فرمود: زیرا ما، از نور خدا آفریده شده ایم و شیعیان ما از شعاع نور ما آفریده شده اند. آنان برگزیدگان و نیکان و پاکیزگان و ژرف نگران اند. نور آنان، بر دیگران همانند ماه کامل در شب تاریک، نور مى افشاند.
مقام و منزلت شیعه
10 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: «وَالَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّه ِ ألابِذِکْرِ اللّه ِ تَطْمَئِنُ الْقُلُوبُ» أتَدْرى مَنْ هُمْ یا ابْنَ أُمِّ سَلیم؟ قُلْتُ: مَنْ هُمْ یا رَسُولَ اللّه ِ؟ قالَ: نَحْنُ أهْلُ الْبَیْتِ وَشیعَتُنا.
امّ سلیم مى گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آیا مى دانى افرادى که خداوند در مورد آنان فرمود: «کسانى که ایمان آوردند قلبهایشان با یاد خدا آرامش پیدا کرد چون یاد خدا آرام بخش دلهاست» چه کسانى هستند؟ گفتم: چه کسانى هستند اى رسول خدا؟ فرمود: ما، خاندان و شیعیان ما هستند.
فصل دوم
شیعه کیست؟
شیعه و همدردى
ابواسماعیل مى گوید: به امام باقر علیه السلام گفتم: فدایت شوم! شیعیان، پیش ما زیادند. امام فرمود: آیا ثروتمند به نیازمند مهربانى مى کند؟ آیا نیکوکار از گنهکار مى گذرد؟ و آیا به هم کمک مالى مى کنند؟ ( تا برابر هم شوند و عدالت برقرار باشد)؟ گفتم: خیر. فرمود: این ها شیعه (حقیقى) نیستند. شیعه، کسى است که این طور عمل کند.
کردار شیـعه
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اى على! شیعه تو، کسانى هستند که در آشکار و نهان، از خدا مى ترسند. اى على! شیعه تو، کسانى هستند که [در قیامت] در طىّ درجات، از هم سبقت مى گیرند، و خدا را ملاقات مى کنند در حالى که حسابى ندارند [و چیزى بدهکار نیستند] اى على! اعمال شیعه تو، هر جمعه، به من عرضه مى شود؛ من، از کارهاى نیک آنان، خوشحال مى شوم و براى کارهاى ناشایست آنان، استغفار مى کنم.
خصلتهاى شیعه
امام باقر علیه السلام فرمود: سوگند به خدا! شیعه ما نیست مگر کسى که تقواى الهى داشته باشد و از او اطاعت کند. اى جابر! شیعیان، شناخته نیستند مگر به تواضع و فروتنى و امانتدارى و زیاد یاد خدا کردن و روزه و نماز و نیکى به پدر و مادر و تعهد نسبت به همسایگان فقیر و زمینگیر و مقروض و یتیمان و راستگویى و تلاوت قرآن و بازداشتن زبان از گفت و گوى در مورد مردم، جز نیکى آنها. آنان، در همه کارها، امین اطرافیان شان هستند.
رفتار شیـعه
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: شیعیان ما، کسانى هستند که در راه ولایت ما، به هم بذل و بخشش مى کنند. و به همدیگر، در دوستى ما، محبت مى کنند و در راه زنده نگهداشتن راه و روش ما، به زیارت یکدیگر مى روند. آنان، اگر خشمناک شوند، به ظلم در نمى غلطند و اگر خشنود باشند، اسراف و زیاده روى نمى کنند. مایه ى برکت همسایگان و موجب سلامتى و آسایش افراد مرتبط با آنان، هستند.
شیعه جعفرى
امام صادق علیه السلام فرمود: بر تو باد پرهیز از افراد پست! همانا، شیعه على، کسى است که شکم را از حرام پر نسازد و از مفاسد جنسى بر حذر باشد و سخت کوش باشد، براى خدا کار کند و به پاداش او، امیدوار باشد و از عذاب او، بهراسد. زمانى که آنها، را [این چنین ]دیدى، [بدان که] شیعه ى من، هستند.
شیعه ویادخدا
ابوحمزه گفت: شنیدم که امام صادق علیه السلاممى فرمود: شیعیان ما، نسبت به هم مهربان هستند. آنان، زمانى که خلوت کنند، خدا را یاد مى کنند [یاد ما هم، یاد خداست.] زیرا، وقتى که ما یاد شویم، ذکر خدا شده است و هنگامى که دشمنان ما یاد شوند، شیطان، یاد شده است.
ملاک شناخت شیعه
امام باقر علیه السلام فرمود: به یقین، شیعه على، به ورع و سخت کوشى و سرّ نگهدارى و دور بودن از کینه ها و محبت به دوستان خدا، شناخته مى شود.
اندیشه شیعه
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس، این سه چیز را انکار کند، شیعه ما نیست: معراج و سؤال قبر و شفاعت.
برخورد شیـعه
امام صادق علیه السلام فرمود: اى شیعه آل محمد! همانا، کسى که هنگام غضب، مالک نفسش نباشد و با همنشین، خوش رفتارى نکند و با رفیق، خوش رفتار نباشد و با آشتى کنندگان مصالحه خوب نکند و با مخالف، مخالفت درستى نداشته باشد، از ما نیست.
بزرگوارى شیعه
20 عَنِ الإمامِ أبى عَبدِاللّه علیه السلامقالَ: شیعَتُنا مَنْ لا یَسْأَلُ النّاسَ وَ لَوْ مـاتَ جُـوعا.
امام صادق علیه السلام فرمود: شیعه ما، کسى است که اگر از گرسنگى هم بمیرد، از مخالفان ما، چیزى نخواهد خواست.
فصل سوم
وظایف ومسئولیت شیعهبودن
شیعه کیست؟
امام باقر علیه السلام فرمود: مذاهب باطل شما را گمراه نکند! به خدا، شیعه ما نیست، مگر کسى که اطاعت خداى بزرگ کند.
آزمون شیـعه
امام صادق علیه السلام فرمود: شیعیان ما را، در سه جا امتحان کنید.
1 ـ در اوقات نماز؛ ببینید چگونه اوقات نماز را حفظ مى کنند.
2 ـ پیش اسرارشان؛ ببینید چگونه از دشمنان ما، آن ها را حفظ مى کنند.
3 ـ در مورد ثروت هایشان ببینید چگونه نسبت به برادران خود، تعادل را حفظ مى کنند. (به آن ها مى رسند).
پیام امام به شیعه
امام باقر علیه السلام فرمود: به شیعیان ما، این پیام را برسان که: هرگز کسى به آن چه پیش خداست، نمى رسد، جز با عمل کردن. به شیعیان ما، این پیام را برسان که بزرگترین حسرت خور در قیامت، کسى است که عدالت را توصیف کند، ولى خودش، در عمل مخالفت کند.
رفتار وگفتار شیعه
امام صادق علیه السلام فرمود: اى گروه شیعه! شما، مایه ى زینت و زیبایى ما باشید، نه این که باعث سرزنش ما خاندان شوید. با مردم، به نیکى سخن بگویید و مراقب زبان خود باشید و آن را، از گفتار بیهوده و سخن زشت، باز دارید.
شیعه حقیقى
امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که به زبان، مى گوید شیعه است و با اعمال و آثار ما مخالفت مى کند، از پیروان ما نیست، شیعه ما، کسى است که ما را با زبان و قلب همراه باشد و آثار ما را پیروى کند و اعمال ما را انجام دهد. آنان، شیعه ما هستند.
پیوندهاى شیعه
امام صادق علیه السلام فرمود: دروغ مى گوید کسى که گمان مى کند شیعه ى ما است، ولى به ریسمان غیر ما، چنگ زده است.
نشانههاى شیعه
امام کاظم علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله انگشتر را به دست راست خود مى کرد. آن، نشانه اى براى شیعه ى ما است و به آن، شناخته مى شوند.] و همین طور، شیعیان به [محافظت بر اوقات نماز و پرداخت زکات و رسیدگى مالى به برادران (براى برقرارى عدالت) و امر به معروف و نهى از منکر، شناخته مى شوند.
صله وزیارت شیعه
امام هفتم علیه السلام فرمود: کسى که ]دوست دارد از نزدیک ما را ببیند، ولى [نمى تواند با ما دیدار کند، باید به دیدار فقراى شیعه برود؛ ]که دیدار با شیعیان فقیر، دیدار با ما است] و هرکه [دوست دارد، بر مزار ما حاضر شود ولى ]نمى تواند قبور ما را زیارت کند، باید به زیارت قبور برادران صالح ما [از علما و ...] برود.
شیعه واقعى
امام رضا علیه السلام فرمود: شیعیان ما، کسانى اند که تسلیم شدگان فرمان ما و پذیرندگان سخن ما و مخالفان دشمنان ما، هستند، بنابراین، کسى که چنین نباشد، از ما نیست.
مسئولـیت توانمندان شیعه
امام صادق علیه السلام فرمود: توانمندان شیعیان ما، براى نیازمندان شان، امین هاى ما هستند؛ زیرا، ما را در بین آنان حفظ مى کنند؛ [یعنى، با بذل مال شان، آنها را، هم چنان پیرو ما نگاه مى دارند ]خداوند، توانمندان دلسوز را حفظ کند!
فصل چهارم
ویژگیهاى شیعه ناب
شیعه ممتاز
امام صادق علیه السلام فرمود: ما، شیعه اى را که عاقل و فهیم و دانا و بردبار و مدارا کننده و شکیبا و راستگو و وفادار باشد، به یقین دوست داریم.
شیـعه على علیهالسلام
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: شیعیان ما، تنها عارفان به خدا و عمل کنندگان دستورات الهى، اهل فضیلت، سخن سرایان به مطالب درست، هستند. خوراک آنان، به اندازه اى است که توان و نیروشان دهد [نه کم خورند و نه زیاد]؛ لباس پوشیدن شان متعارف است [نه بدها را پوشند و نه به زیور بیارایند]؛ با تواضع راه مى روند و …
قلب شیـعه
مردى به امام حسین علیه السلامگفت: من، شیعه شما هستم. امام فرمود: تقوا داشته باش! چیزى نگو که خدا بگوید «دروغ گفتى و در ادعایت، گمراهى به خرج دادى». شیعه ما، کسى است که قلبش از هر گونه شائبه و دغلکارى، پاک باشد. بنابراین، بگو: من، از دوستان و علاقه مندان شما هستم.
شیـعه ناب
امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که نماز شب نخواند، از شیعیان (مخلص وناب) نیست.
گفتار و کردار آشکار شیعه
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: ابراهیم خلیل علیه السلام گفت: خدایا! شیعه و دوستان اهل بیت علیهم السلامبه چه چیز شناخته مى شوند؟ خداوند فرمود: به: پنجاه و یک رکعت نماز [در شبانه روز] و بلند گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحیم» [در نماز] و قنوت گرفتن قبل از رکوع، و سجده ى شکر به جا آوردن و انگشتر به دست راست کردن.
اوصاف شیعه اهل بیت علیهمالسلام
امام صادق علیه السلام فرمود: شیعیان ما، اهل ورع و تلاش و کوشش اند، اهل وفادارى و امانتدارى اند، اهل زهد و عبادت هستند، شبانه روز، پنجاه و یک رکعت نماز مى گزارند، بیداران در شب اند، روزها روزه دارند، زکات اموال خود را مى دهند و حجّ خانه خدا را بجا مى آورند و از هر حرامى، دورى مى کنند.
برنامه شیعه ناب
37 عَنِ الإمامِ أبى جَعفَرٍ، فى قَولِ اللّه ِ « تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ المَضاجِعِ» . قالَ: نَزَلَتْ فى أمیرِالمُؤمِنینَ علیه السلام وَ أتباعِهِ مِنْ شیعَتِنا یَنامُونَ فى أوَّلِ اللَّیلِ، فَإذا ذَهَبَ ثُلُثَا اللَّیْلِ، أو ما شاءَ اللّه ُ، فَزَعُوا إلى رَبِّهِمْ راغِبینَ راهِبینَ طامِعینَ فى ما عِنْدَهُ.
امام باقر علیه السلام درباره ى فرموده ى خدا [در قرآن] آنان که شب ها، پهلو از رختخواب، حرکت دهند. فرمود: آن، درباره ى امیرمؤمنان و پیروان او از شیعیان ما که اوّل شب را مى خوابند و هنگامى که دو سوم شب، یا آن چه خدا خواست، گذشت، بلند مى شوند و به درگاه پروردگارشان راز و نیاز و تضرّع و زارى مى کنند در حالى که مشتاق و ترسان اند و به آن چه پیش خداست امیدوارند، نازل شده است.
خواسته امام از شیـعه
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند، شیعه را، به گناهى، جز گناه کبیره، بازخواست نمى کند. و من امیدوارم هیچ یک از شما شیعیان، با گناه کبیره با خدا ملاقات نکند.
پاداش صبر شیعه
امام صادق علیه السلام فرمود: به خدا قسم جز شما شیعیان، کسى رسول خدا را اطاعت نکرده است و خداوند، جز شما را، به ایمان نسبت نداده است. شما، مایه عزّت و سرافرازى اسلام هستید، تمام خیر و خوبى ها مال شما است. این گونه نیست که از شما، کسى را خداوند به مصیبتى گرفتار کند و او صبر بورزد [ولى خداوند او را بى اجر گذارد] بلکه خداوند، براى او اجر هزار شهید را مى نویسد.
بیمارى شیعه
امام على علیه السلام فرمود: هیچ کس از شیعیان ما، دچار دردى نمى شود، جز به واسطه گناهى که از او سرزده است. و آن درد، زایل کننده اى بر گناه او است.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.