خداى را سپاس که براى حکمش برگرداننده اى،و براى بخشش بازدارنده اى و همانند ساخته اش ساخته هیچ سازنده اى نیست،و او سخاوتمند وسعت بخش است،او خدایی است که معبودی جز او نیست، دانای آشکار و نهان است،و او رحمان و رحیم است! حاکم و مالک اصلی اوست، از هر عیب منزّه است، به کسی ستم نمی‌کند، امنیّت بخش است، مراقب همه چیز است، قدرتمندی شکست‌ناپذیر که با اراده نافذ خود هر امری را اصلاح می‌کند، و شایسته عظمت است؛ خداوند منزّه است از آنچه شریک برای او قرارمی‌دهند!او خداوندی است خالق، آفریننده‌ای بی‌سابقه، و صورتگری (بی‌نظیر)؛ برای او نامهای نیک است؛ آنچه در آسمانها و زمین است تسبیح او می‌گویند؛ و او عزیز و حکیم است! نیکی، (تنها) این نیست که (به هنگام نماز،) رویِ خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید؛ بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا،و روزرستاخیز،و فرشتگان، و کتاب (آسمانی)، و پیامبران، ایمان آورده؛ و مال (خود) را، با همه علاقه‌ای که به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان،انفاق می‌کند؛ نماز را برپا می‌دارد و زکات رامی‌پردازد؛ و (همچنین) کسانی که به عهد خود به هنگامی که عهد بستندوفا می‌کنند؛ و در برابر محرومیتها و بیماریها و درمیدان جنگ،استقامت به خرج می‌دهند؛ اینها کسانی هستند که راست می‌گویند؛ و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است؛) و اینها هستند پرهیزکاران! خدایا! بر پیامبر و دودمان پاکش درود فرست، و آنگاه که تو رامیخوانم و صدایت میزنم، صدا و دعایم را بشنو و اجابت کن،و آنگاه که با تو نجوا میکنم، بر من عنایت کن.خدایا قلبم را از نفاق و دورویی، و کردارم را از ریا و خودنمایی،و زبانم را از دروغ، وچشمم را از خیانت و بی عفتی پاک کن،همانا تو از خیانت دیده ها و آنچه در سینه ها نهان است خبردارى پروردگارا! هر خیر و نیکی بر من فرستی، به آن نیازمندم! خشنودم به اینکه خدا پروردگارم باشد و محمّد(درود خدابر او وخاندانش باد)پیامبرم،و اسلام آیینم و قرآن کتابم، و کعبه قبله ام،و على ولى و امامم،و حسن و حسین و على بن الحسین و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن موسى،و محمّد بن على و على بن محمّد و حسن بن على و حجة بن الحسن که درود خدا بر همه آنان باد پیشوایانم باشند.خدایا! خشنودم به اینکه آنان امامانم باشند،پس مرا مورد پسند و خشنودى ایشان قرار ده زیرا تو بر هر کارى توانایى.
علم الیقین: فرض کنید آتشی در نقطه ای افروخته شده است، و دیواری هم بین شما و آتش حائل است. اگر شما از اثر آتش (مثل دودی که از پشت دیوار بلند است) پی به وجود آتش ببرید، این علم الیقین است و این مانند آن است که کسی خدا را بشناسد و بدو ایمان آورد، اما از راه براهین عقلی.
یاایها الذین آمنوا اذا لقیتم الذین کفروا زحفا فلا تولوهم الادبار( 15) و من یولهم یومئذ دبره الا متحرفا لقتال او متحیزا الى فئه فقد باء بغضب من الله و ماوئه جهنم و بئس المصیر( 16) فلم تقتلوهم و لن الله قتلهم و ما رمیت اذ رمیت و لکن الله رمى و لیبلى المؤ منین منه بلاء حسنا ان الله سمیع علیم (17) ذلکم و ان الله موهن کید الکفرین (18) ان تستفتحوا فقد جاءکم الفتح و ان تنتهوا فهو خیر لکم و ان تعودوا نعد و لن تغنى عنکم فئتکم شیا و لوکثرت و ان الله مع المومنین (19) یاایها الذین آمنوا اطیعوا الله و رسوله و لا تولوا عنه و انتم تسمعون (20) و لا تکونوا کالذین قالوا سمعنا و هم لا یسمعون (21) ان شر الدواب عند الله الصم البکم الذین لا یعقلون (22) و لو علم الله فیهم خیرا لاسمعهم و لو اسمعهم لتولوا و هم معرضون (23) یاایها الذین آمنوا استجیبوا لله و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم و اعلموا ان الله یحول بین المرء و قلبه و انه الیه تحشرون (24) و اتقوا فتنه لا تصیبن الذین ظلموا منکم خاصه و اعلموا ان الله شدید العقاب (25) و اذکروا اذ انتم قلیل مستضعفون فى الارض تخافون ان یتخطفکم الناس فاوئکم و ایدکم بنصره و رزقکم من الطیبت لعلکم تشکرون (26) یاایها الذین آمنوا لا تخونوا الله و الرسول و تخونوا امنتکم و انتم تعلمون (27) و اعلموا انما امولکم و اولدکم فتنه و ان الله عنده اجر عظیم (28) یاایها الذین آمنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا و یکفر عنکم سیئاتکم و یغفر لکم والله ذوالفضل العظیم (29)
ترجمه آیات اى آنانکه ایمان آورده اید هرگاه با تهاجم کافران در میدان کارزار روبرو شوید مبادا از بیم آنها پشت به دشمن کرده و از جنگ بگریزید (15) و آن کس که پشت به آنان کند پس همانا بازگشتى به خشم خدا کرده و جایش جهنم است و چه بد جایگاهى است ، مگر آنکه به منظور بکار بردن حیله جنگى باشد و یا بخواهد به گروه خود ملحق شده (و به اتفاق ایشان بجنگد) (16) پس شما ایشان را نکشتید و لیکن خدا آنها را کشت ، و تو (آن مشت خاک را) نپاشیدى و لیکن خدا پاشید و براى اینکه از ناحیه خود مؤ منان را بیازماید آزمایشى نیکو که خدا شنواى دانا است (17) این است و آنکه خدا است سست کننده نیرنگ کافران (18) اگر پیروزى مى جویید همانا پیروزى بیامد شما را و اگر دست بردارید پس آن بهتر است براى شما، و اگر باز گردید باز مى گردیم و جمعیت شما به هیچ چیز بى نیازتان نکند هر چند فزون باشد که خدا با مؤ منان است (19) اى کسانى که ایمان آورده اید فرمان برید خدا و فرستاده اش را و بر نگردید از او با اینکه مى شنوید (.2) و مانند کسانى که گفتند شنیدیم و حال آنکه نمى شنوند مباشید (21) همانا بدترین جنبندگان نزد خدا کران لالند که تعقل نمى کنند (22) و اگر خدا در ایشان خیرى سراغ مى داشت هر آینه مى شنواندشان و اگر مى شنواندشان باز هم پشت مى کردند (آرى ) آنان در هر حال روى گردانند (23) اى کسانى که ایمان آورده اید اجابت کنید خدا و رسولش را زمانى که شما را مى خوانند بدانچه زنده تان مى سازد، و بدانید که خدا حائل مى شود میان مرد و دل او و اینکه به سوى او محشور مى شوید (24) و بپرهیزید فتنه (آزمایشى ) را که چون آید تنها مخصوص ستمکاران شما نباشد و بدانید که خدا شدید - العقاب است (25) و به یاد آرید آن روزى را که شما کم بودید (و دشمن شما را) در روى زمین ضعیف مى شمرد، و شما مى ترسیدید که مردم بر بایندتان و او به نصرت خود شما را یارى کرد و از پاکیزه ها روزیتان داد شاید شکر گزارید (26) اى کسانى که ایمان آورده اید خیانت مکنید به خدا و رسول و زنهار از اینکه خیانت کنید امانتهاى خود را با اینکه مى دانید (27) و بدانید که اموال و اولاد شما فتنه است و اینکه نزد خداوند اجرى عظیم است (28) اى کسانى که ایمان آورده اید اگر از خدا بترسید خداوند قوه تشخیص حق از باطل روزیتان مى کند، و گناهانتان را محو مى سازد و خدا داراى فضلى بزرگ است (29). بیان آیات شریفه متضمن دستوراتى راجع به جهاد اسلامى و نهى از فرار از جنگ
و من اراد الاخرة و سعى لها سعیها و هو مؤ من فاولئک کان سعیهم مشکورا
سوره مبارکه اسرا آیه 19
راغب مى گوید: (سعى ) به معناى راه رفتن به سرعت است ، البته نه به آن حدى که دویدن شمرده شود، و در حدیث در هر کار (چه خیر و چه شر) استعمال مى شود. در باره جمله (و من اراد الاخرة ) بیان ما همان است که در جمله (من کان یرید العاجله ) گذشت ، اشکال ما هم به کلام مفسرى که گفته است : (معناى اینکه فرموده : (و من اراد الاخرة ) این است که آن کس که با عمل خود آخرت را طالب باشد). همان اشکالى است که در گفتار مفسّر در معناى جمله (من اراد العاجلة ) گذشت . اعمال آدمى اسباب اخروى هستند و بر خلاف اسباب دنیوى تخلف ناپذیرند
سیره و روش امام باقر علیه السلام در تربیت چگونه بود؟
امام باقر(ع) که قرآن مجسم و ناطق است، براساس روش قرآنی به تربیت دیگران پرداخت. وی که خود از صنایع و سازه های الهی بود، می بایست دیگران را در مسیر الهی هدایت ایصالی قرار می داد. در روایت از معصوم(ع) آمده است: «نحن صنایع الله و الناس بعد صنایع لنا» یا «نحن صنایع الله و الخلق صنایع لنا»؛ بنابراین آن حضرت نیز به تربیت مردمان اقدام می کرد تا سازه های الهی و ربانی تحقق یابد.
بسم اللّه الرحمن الرحیم الهئکم التکاثر (1) حتى زرتم المقابر (2) کلا سوف تعلمون (3) ثم کلا سوف تعلمون (4) کلا لو تعلمون علم الیقین (5) لترون الجحیم (6) ثم لترونها عین الیقین (7) ثم لتسئلن یومئذ عن النعیم (8)
ترجمه آیات به نام خداى رحمان و رحیم . مسابقه و مفاخره در داشتن مال و نفرات بیشتر شما را از سعادت واقعیتان به خود مشغول کرد (1). تا آنجا که براى شمردن نیاکان خود به قبرستان رفتید (2). نه ، این مفاخرتها دردى را از شما دوا نمى کند و به زودى خواهید فهمید (3). نه ، تاءکید مى کنم که به زودى خواهید فهمید (4). نه ، باز تاءکید مى کنم که اگر به علم الیقین برسید (5). آن وقت دوزخ را خواهید دید (6). آن وقت به عین الیقینش مشاهده خواهید کرد (7). سپس در آن روز (همه شما) از نعمتهایی که داشته‌اید بازپرسی خواهید شد!(8). بیان آیات این سوره مردم را به شدت توبیخ مى کند بر اینکه با تکاثر ورزیدن و مسابقه گذشتن در جمع مال و اولاد و یاوران با یکدیگر از خداى تعالى و از سعادت واقعى خود بى خبر مى مانند،
علامه طباطبایی نوشته اند : « خدای سبحان در کلام مجید خود ، به انسان های الهی حیات جاویدی نسبت داده که با مردن سپری نمی شود و پس از مرگ درتحت ولایت خدا محفوظ است . در آن زندگی ، سختی و فرسودگی نیست ،ذلت و شقاوت وجود ندارد و صاحبان آن زندگی در محبت پروردگار و خرسند از تقّرب درگاه او هستند و جز با سعادت روبه رو نمی شوند و در امنیت و سلامت ونشاط و لذتی به سر می برند که با هیچ ترس و خطر نابودی آمیخته نیست . چیز هایی را می بینند و می شنود که دیگران از آن محرومند و تحمل و اراده شان به جای رسیده که دیگران دست از آن کوتاه داشته اند .
دریافت